Düşünce Haber Medya

Metropollerde Sosyal İlişkilerin Dönüşümüyle Yalnızlaşan Toplum

Modern toplum, özellikle metropollerde, maalesef büyük bir paradoksla karşı karşıya.İnsanlar kalabalıklar içinde yaşıyor, ancak hiç olmadığı kadar yalnız hissediyor. Sosyalleşme imkânlarının arttığı, dijital dünyanın iletişimi kolaylaştırdığı bu çağda, bireylerin yalnızlık duygusu derinleşiyor. Bu olguyu anlamak için hem felsefi hem de günümüz toplumuna dair analizler yapmak gerekiyor.

İnsan, Aristoteles’in ifadesiyle “zoon politikon” yani toplumsal bir varlıktır. Aristoteles’e göre birey ancak toplum içinde anlam bulabilir ve tek başına tam anlamıyla var olamaz. Ancak modern metropollerde birey, büyük şehirlerin karmaşası içinde kalabalıkların arasında kaybolmakta ve topluluk bağları zayıflamaktadır.

Karl Marx’ın yabancılaşma kavramı, günümüz metropollerindeki yalnızlık fenomenini anlamamıza yardımcı olabilir. Marx’a göre kapitalist sistem içinde birey, hem emeğine hem de diğer insanlara yabancılaşır. Modern şehirlerde birey, çalışma hayatının içinde kendini makineleşmiş bir sistemin parçası olarak görürken, toplumsal ilişkiler de ekonomik temelli hale gelmektedir.Tüketim toplumu, bireylere sürekli olarak “bir şeyler satın alarak mutluluğa ulaşabilecekleri” fikrini empoze eder. Ancak bireyler, sahip oldukları nesnelerle değil, anlamlı sosyal ilişkilerle doyuma ulaşır.

Günümüz metropollerinde insanların birbirinden kopması, bireysel tüketim odaklı yaşam biçimleriyle de doğrudan ilişkilidir.

Yalnızlaşmayı aşmak için bireylerin toplumsal bağlarını yeniden güçlendirmesi gerekir. Aristoteles’in vurguladığı gibi insan ancak birlikte gelişebilir ve anlam bulabilir. Metropollerde bireyler, yerel topluluklara, sivil toplum örgütlerine, sanatsal ve kültürel etkinliklere daha fazla katılım sağlayarak sosyal bağlarını güçlendirebilir. Toplumsal dayanışmanın artırılması, yalnızlık sorununa karşı bir çözüm olabilir. Örneğin, “komşuluk hareketleri” gibi şehir içi dayanışma projeleri, bireyleri bir araya getirerek, metropol hayatının getirdiği izolasyonu kırabilir.

Bugün, insanların en basit konularda bile birbirine tahammül edememesi, diyalog kurmak yerine çatışmayı tercih etmesi, toplumsal yalnızlaşmanın bir göstergesi.

Sosyal medyada hızla yayılan öfke kültürü de bu tahammülsüzlüğü körüklüyor. İnsanlar, gerçek hayatta kuramadıkları bağları, dijital dünyada agresif bir şekilde tepki vererek dengelemeye çalışıyor. Oysa felsefi açıdan bakıldığında, empati ve diyalog kurma becerisi, bireyin yalnızlıktan çıkmasını sağlayan temel unsurlardan biridir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, büyük şehirlerde yaşayan bireylerde depresyon oranları kırsal bölgelere göre daha yüksek. Bunun temel sebeplerinden biri, bireylerin kendilerini sürekli rekabet ortamında hissetmesi, ekonomik zorluklarla başa çıkmaya çalışırken sosyal destek mekanizmalarından yoksun kalmasıdır.

Özellikle gençler arasında artan “dijital sosyalleşme” kavramı, fiziksel bağların kopmasına neden oluyor. İnsanlar artık bir kafede oturup sohbet etmek yerine, ekran başında sanal etkileşimlerle yetiniyor. Bu durum, yalnızlık duygusunu daha da artırıyor ve bireyleri içe kapanmaya itiyor.

Yalnızlaşmayı aşmak için bireylerin sosyal bağlarını yeniden güçlendirmesi gerekiyor. Aristoteles’in vurguladığı gibi insan, ancak birlikte gelişebilir ve anlam bulabilir. Günümüzde yalnızlaşma krizini aşmak için şu adımlar atılabilir:

• Topluluk Hareketleri: Mahalle dayanışmaları, yerel etkinlikler ve gönüllü faaliyetler, bireyleri bir araya getirerek sosyal bağları kuvvetlendirebilir.

• Ekonomik Destek Mekanizmaları: Sosyal devlet anlayışının güçlendirilmesi, bireylerin ekonomik nedenlerle sosyal hayattan kopmasını önleyebilir.

• Dijital Detoks ve Yüz Yüze İletişim: Teknoloji kullanımını sınırlandırarak gerçek hayattaki insan ilişkilerine daha fazla odaklanmak, bireylerin yalnızlık hissini azaltabilir.

Metropollerde yalnızlaşma, sadece bireysel bir sorun değil, aynı zamanda toplumsal bir krizdir. İnsanlar tahammülsüzleştikçe, ekonomik sıkıntılar derinleştikçe ve dijital bağımlılık arttıkça, bireyler giderek daha fazla içine kapanıyor. Ancak felsefi perspektiften bakıldığında, insan sosyal bir varlıktır ve anlamını ancak başkalarıyla kurduğu ilişkilerle bulabilir.

Bugün yalnızlık krizini aşmak için hem bireysel hem de toplumsal düzeyde çözümler üretmek gerekiyor. Çünkü Hannah Arendt’in dediği gibi: “Birlikte olmadan özgürlük olmaz.”

Gözde ŞAHİN

Felsefe Öğretmeni/Sosyolog